Typy systemów instalacji c.o.

Najczęściej stosowanym systemem ogrzewania budynków jest system centralnego ogrzewania. Ciepło wytworzone w źródle ciepła przekazywane jest nośnikowi, którym najczęściej jest woda, a następnie rozprowadzane jest do odbiorników ciepła i przekazywane do pomieszczeń.
Podstawowym elementem instalacji c.o.jest źródło ciepła. Najczęściej jest to kocioł, ale może nim być również węzeł cieplny, pompa ciepła, czy np.kominek. Na rynku dostępne są kotły na paliwo stałe, płynne (gaz,olej) i elektryczne. Największą sprawność użytkową mają kotły na paliwo płynne, a wśród nich kotły kondensacyjne (do 109%), które odzyskują energię powstałą przy skraplaniu spalin. Drugim istotnym elementem są odbiorniki dostarczające ciepło do pomieszczeń. Mogą to być grzejniki lub np.instalacja ogrzewania podłogowego.W przypadku grzejników ciepło przekazywane jest przede wszystkim na zasadzie konwekcji, natomiast w ogrzewaniu płaszczyznowym – na zasadzie promieniowania. Grzejniki mogą być podłączone oddolnie lub bocznie.

Elementem łączącym źródło ciepła z odbiornikami jest układ przewodów rozprowadzających wodę. Występuje kilka układów instalacji c.o. Ze względu na rodzaj zabezpieczenia instalacji przed nadmiernym wzrostem ciśnienia – wyróżniamy układy otwarte i zamknięte. W układach zamkniętych stosowanych w przypadku kotłów na paliwa płynne, zabezpieczenie stanowi przeponowe naczynie zbiorcze oraz zawór bezpieczeństwa. Kotły na paliwo stałe wg polskich przepisów(PN-91/B-02413) powinny być zamontowane w instalacji z otwartym naczyniem zbiorczym. Ze względu na sposób rozprowadzenia rur możemy wyróżnić system rozdzielaczowy oraz trójnikowy (obwodowy i promienisty). W obu przypadkach rury prowadzi się w warstwach podłogowych i bruzdach ściennych w otulinie cieplnej lub rurze osłonowej peszel. System rodzielaczowy charakteryzuje się tym, że każdy grzejnik jest niezależnie zasilany osobnymi przewodami do rozdzielacza. Rury układa się w podłodze i prowadzi jak najkrótszą drogą od rozdzielacza do grzejnika. Zaletą tego systemu jest stosunkowa łatwość regulacji układu przy pomocy nastaw na zaworach termostatycznych oraz możliwość odłączenia grzejnika w czasie awarii bez wpływu na pracę całej instalacji.

Cechą charakterystyczną systemu trójnikowego jest wykonanie podejść do grzejników lub rozgałęzień instalacji z przewodu głównego za pomocą trójników. Rury można układać  w podłodze, bruzdach ściennych lub za listwami maskującymi. W systemie trójnikowym występuje obwodowy oraz promienisty wariant rozprowadzeń.

Cechą systemów trójnikowych są mniejsze koszty instalacji – brak rozdzielaczy i szafek, mniejsza ilość rur. Natomiast w przeciwieństwie do systemu rozdzielczego nie ma możliwości wymiany uszkodzonej rury bez kucia posadzki. Układ taki nie jest również tak łatwy w regulacji. W przypadku włączenia większej liczby grzejników do jednego przewodu zasilającego następuje stopniowy spadek ciśnienia, co powoduje duże różnice w nastawach na zaworach termostatycznych poszczególnych grzejników.

W większości instalacji centralnego ogrzewania konieczne jest wymuszenie przepływu czynnika grzewczego. Dzieje się tak, gdy naturalna cyrkulacja nie wystarcza, by zmusić wodę do przepływania od kotła do grzejników. Niezbędnym elementem instalacji jest wówczas pompa obiegowa.  Do tego w skład instalacji centralnego ogrzewania wchodzić będzie armatura i automatyka. Armatura to uzbrojenie przewodów. Służy do zapewnienia prawidłowego i bezpiecznego działania instalacji grzewczej. Typową armaturą regulującą są np. termostatyczne zawory grzejnikowe, natomiast zabezpieczającą: zawory bezpieczeństwa i zawory zwrotne.